Slangen eten muizen en ratten, dat staat vast. Als je een gezonde slang wilt houden, zul je gezonde voedseldieren moeten voeren. Het kopen van voedseldieren in een reptielenwinkel kan al snel in de papieren lopen. Zeker wanneer je meerdere slangen hebt, kan het rendabel zijn een eigen ratten- of muizenkweek op te zetten. Maar hoe moet dat? In dit artikel leg ik je dat uit!
Zelf muizen en ratten kweken
Bij een goedlopende kweek beschik je altijd over voldoende vers voer, je hebt verschillende formaten muizen en ratten tot je beschikking en je weet precies wat je slang voor voer binnenkrijgt. Een diepvriesmuis of rat uit de dierenwinkel kan immers al tijdenlang in de vriezer hebben gelegen alvorens jij hem aan je slang voert!
Wanneer je ervoor kiest zelf een knaagdierenkweek op te zetten, heb je natuurlijk wel de verantwoordelijkheid dat je op een juiste manier met deze dieren omgaat. Hoewel je ze als voedsel gebruikt, is het van belang de dieren met respect en op een verantwoorde manier te houden.
Kortom, zorg voor een goede huisvesting, genoeg te eten en schoon drinkwater.
Denk goed na voordat je begint!
Je moet je natuurlijk wel realiseren dat het zelf kweken van muizen en ratten tijdrovend is. Zeker wanneer je grote aantallen nodig hebt, moet je er in elk geval wekelijks (maar waarschijnlijk vaker) tijd voor vrijmaken. Heb je die tijd niet? Begin er dan ook niet aan.
Daarnaast moet je beschikken over een geschikte ruimte. Bedenk goed dat knaagdieren geluid maken en een vrij sterke geur verspreiden. Een woon- of slaapkamer is dus in de meeste gevallen niet geschikt. Een schuur kan een goed alternatief zijn, maar zorg dat de temperatuur niet te laag wordt. Bij een te lage temperatuur zullen muizen en ratten stoppen met voortplanten.
Voor de kweek geldt dus:
Hoe lager de temperatuur, des te minder productief de kweek.
Knaagdieren huisvesten in labbakken
Knaagdieren kun je in verschillende onderkomens huisvesten. De meeste mensen gebruiken echter wel de kunststof bakken die ook in laboratoria gebruikt worden. Deze zogenaamde ‘labbakken’ nemen niet zoveel ruimte in, zijn makkelijk schoon te houden en hebben een aparte deksel met ruif om het voer in te doen en het drinkflesje doorheen te bevestigen.
Labbakken zijn in verschillende formaten beschikbaar. Vaak worden ze op beurzen of via het internet wel te koop aangeboden. Nieuw of tweedehands.
Welk voer kies je voor de ratten en muizenkweek?
Niet onbelangrijk natuurlijk, het voer voor je knaagdieren. De voedingsstoffen die jouw muizen en ratten binnenkrijgen bepalen voor een groot deel de productiviteit van de kweek. Bespaar dus niet op het voer.
Eigenlijk heb je twee keuzes wat voer betreft: een gemengd knaagdiervoer of een volledig voer in brokvorm. De eerste variant is sterk af te raden. Muizen en ratten zullen eerst de lekkere hapjes eruit vissen en de rest laten staan. Door deze selectie zullen je dieren niet alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen.
Daarnaast past dit gemengde voer ook niet in de voerruif van een labbak. Voer verdwijnt tussen het zaagsel. Bij het schoonmaken verlies je dan elke keer een hoop voer. Deze verspilling is natuurlijk zonde.
Kies dus voor een volledig voer in brokvorm. Je weet dan zeker dat je dieren alles binnenkrijgen wat ze nodig hebben. Vaak zijn deze knaagdierkorrels of brokken zo samengesteld dat ze ook extra dierlijke eiwitten bevatten. Dat is extra belangrijk voor ratten en muizen die zich moeten voortplanten.
Labbrokken passen precies in de voerruif van een labbak. Het voer blijft op die manier lekker schoon en je gaat verspilling tegen.
Om je een idee te geven hoeveel voer je nodig hebt bij de kweek. Een volwassen muis eet ongeveer 5 gram voer per dag. Bij een rat ligt het gemiddelde op 15 tot 20 gram voedsel per dag. Reken zelf maar uit wat jij denkt nodig te hebben!
Schoon drinkwater
Muizen en ratten hebben 24 uur per dag behoefte aan schoon drinkwater. Check dus regelmatig of de flesjes nog gevuld zijn en niet verstopt zitten. Het aanbieden van water in een drinkbakje is sterk af te raden. Dit water zal snel vervuilen en dat is niet bevorderlijk voor de gezondheid van de dieren. Ook kan het gevaarlijk zijn voor jonge dieren. Het zal niet de eerste keer zijn dat een pinky (pasgeboren muisje) verdrinkt in de waterbak of onderkoeld raakt door een te nat bodemsubstraat!
Bodemsubstraat en temperatuur
Als bodembedekking kun je van alles gebruiken. Muizen en ratten zijn niet erg kritisch op dat gebied. Wel zijn er bij elk substraat voor- en nadelen te bedenken. Meestal wordt gekozen voor houtvezel of zaagsel. Kies dan wel voor een stofvrije variant. Zeker ratten kunnen snel last krijgen van hun luchtwegen bij een te stoffige omgeving.
Afhankelijk van het aantal dieren en de dikte van de bodembedekking is het raadzaam iedere 5 tot 7 dagen het substraat te verversen. Je kunt de stank eventueel verminderen door onder het zaagsel een beetje turf te doen.
Zoals al eerder gezegd is de temperatuur erg belangrijk. Een ideale kweektemperatuur is 22 graden. Zorg er in ieder geval voor dat de omgevingstemperatuur tussen de 18 en 25 graden ligt. Onder de 16 graden zullen de dieren stoppen met kweken.
Bedenk dus goed waar je je knaagdierenkweek plaatst. Een koude schuur zal de voedseldierenkweek niet ten goede komen. Zorg daarnaast voor voldoende ventilatie, zodat de dieren niet teveel eigen ammoniakdampen inademen.
Welke problemen kun je tegenkomen?
Er is een aantal problemen dat je kunt tegenkomen bij een voedseldierenkweek. Enkele problemen zijn al kort besproken, zoals een te lage temperatuur, verstopte drinkflessen of een onvolledig voer. Deze zullen de kweek niet ten goede komen. Een onvolledig voer kan zelfs leiden tot kannibalisme. Wanneer de zogende moeder te weinig eiwitten binnenkrijgt, zal ze haar eigen jongen opeten om toch aan de voedingsbehoefte te voldoen. Dit wil je natuurlijk voorkomen!
Enkele parasitaire ziektes kunnen ook voorkomen. Muizen kunnen weleens te maken krijgen met mijtinfecties of campylobacterinfecties. Bij ratten komt oormijt regelmatig voor. Deze infecties zijn goed te behandelen.
Hieronder nog wat algemene informatie over ratten en muizen die van pas kan komen bij het kweken.
Muizen
Vrouwtjesmuizen zijn in staat het gehele jaar door voor nakomelingen te zorgen. Sommige wel tot 10 nestjes per jaar! Over het algemeen bestaat een nest uit 8 tot 12 jongen, maar nestjes van 20 pinkies zijn ook zeker mogelijk. De jongen zullen dan wat minder snel groeien. Bij grotere nesten zal de moeder zwakkeren er soms tussenuit halen en opeten. Hier hoef je niet van te schrikken, dit is de natuur.
De draagtijd is 19-21 dagen en de jongen komen kaal, doof en blind ter wereld. Bij de geboorte wegen ze ongeveer 1 gram. Wanneer je meerdere vrouwtjesmuizen bij elkaar huisvest en tegelijk jongen hebben, zullen ze ook voor elkaars jongen zorgen. Vaak zullen pinkies bij elkaar op één stapel liggen en zogen de moeders om de beurt. Wanneer vrouwtjes alleen in een bak zitten met hun jongen kun je er geen nestmuizen van een ander vrouwtje bij doen. Deze geur herkennen ze niet. Grote kans dat de pinkies worden opgegeten.
Let erop dat muizen in grotere verblijven sneller hun jongen kwijtraken. Uitval van jongen in een klein verblijf is over het algemeen kleiner. Zelf kies ik er altijd voor zogende moeders apart te zetten om bovenstaande problemen te voorkomen.
Met ongeveer 3 weken zijn de muizen groot genoeg om gespeend te worden. Dat betekent dat ze zelf vast voedsel eten en zonder moeder kunnen. Muizen wegen dan ongeveer 10 tot 15 gram. Ze zullen dan tot een week of 8 nog blijven groeien tot aan een volwassen gewicht van ongeveer 20-30 gram.
Het gewicht van volwassen muizen kan verschillen. Er zijn rassen die groter worden.
Met een leeftijd van 6 tot 8 weken zijn ze geslachtsrijp en kunnen ze voor nakomelingen zorgen. Het is echter raadzaam ze pas in te zetten voor de kweek bij ongeveer 3 maanden.
Ratten
Ook ratten kunnen groten nesten produceren. De gemiddelde grootte is 5 tot 14 nakomelingen. Maar net als bij muizen zijn nesten van 20+ jongen eerder regel dan uitzondering. Zeker wanneer de omstandigheden voor de kweek optimaal zijn. Denk aan een juiste temperatuur, voldoende voeding met veel eiwitten en een gezonde leefomgeving.
Bij grote nesten is het handig de jongen te verdelen over meerdere zogende moeders. Ratten maken in tegenstelling tot muizen geen onderscheid bij het zogen. Jongen van andere moeders zogen ze net zo goed!
Jongen wegen 4 tot 7 gram bij geboorte en kunnen bij een leeftijd van 3 tot 4 weken gespeend worden. Ze wegen dan 30 tot 50 gram. Het gewicht hangt af van de nestgrootte. Mannen en vrouwen zijn bij een leeftijd van 6 tot 8 weken geslachtsrijp. Bij 3 maanden kunnen ze ingezet worden voor de kweek. De draagtijd is 21 tot 23 dagen.
De meeste fokkers werken met een fokgroep van enkele vrouwen en één man. Op het moment dat een dame een dikke buik krijgt, wordt deze apart gezet. Ze heeft dan de tijd om in alle rust een nest te maken en later voor de jongen te zorgen.
Realiseer je dat een vrouw die net bevallen is direct weer vruchtbaar is. Wanneer ze niet apart van een man wordt gehuisvest zal ze weer gedekt worden en 20 dagen later opnieuw een nest krijgen. Ratten zijn sterke dieren en kunnen dit best een tijdje volhouden. Het is echter beter ze tussen de nesten door een wat langere tijd rust te geven om aan te sterken.
Heb je nog een vraag over het kweken van ratten of muizen? Stel deze dan hieronder!